Ixone Soroa Eusko Jaurlaritzako Arrantza eta Akuikulturako zuzendariak Itsas Eskualde Periferikoen Komiteko (CRPM) Arrantzako Lantaldeak Bruselan egin duen bileran parte hartu du, eta adierazi duenez, “Europako herrialde periferikook bat gatoz Arrantza Politika Bateratua goitik behera berrikusteko beharrarekin, bere eraginkortasuna hobetzeko eta arrantzaren eta akuikulturaren erronkei heltzeko”. Lantaldeak Europako arrantza-merkatuaren level playing field edo baldintza-berdintasunaren garapen-estrategia ere aztertu du.
Alfonso Villares Galiziako Xuntako Itsas kontseilaria buru duen lantaldeak Arrantza Politika Bateratuaren oinarrizko araudiari eta CRPMko Arrantzako Lantaldearen gobernantzari buruz Europako Batzordeak egindako kontsulta publikoari buruzko ikuspuntuen trukea jorratu du, horrek markatuko baititu 2025erako lehentasun tematikoak eta Lantaldearen lanerako planaren proiektua eta presidentetzaren erreleboa.
“CRPMren Arrantzako Lantaldearen bileran, Euskadiz eta presidentetza duen Galiziaz gainera, Katalunia, Akitania Berria eta Okzitania izan dira, eta Europako Batzordeak arrantza-politika bateratuaren funtzionamenduari buruz egin duen kontsulta publikoari egindako ekarpenak berrikusi dira”, zehaztu du Soroak.
Gaur egungo arrantza-politika bateratua ebaluatzeko prozesua 2024ko ekainean hasi zen, eta orain arte herrialde, eskualde, stakeholder, arrantza-organizazio eta interes-taldeek egindako 89 ekarpen jaso ditu.
Bileran izan diren guztiek aho batez adierazi dutenez, “beharrezkoa da Arrantza Politika Bateratua goitik behera berrikustea, bere gobernantza eta eraginkortasuna hobetzeko eta arrantzaren eta akuikulturaren sektoreei eragiten dieten egungo erronkei eta sortzen ari direnei heltzeko”.
Ozeanoen aldeko ituna
“Era berean, uste dugu arrantzaren eta akuikulturaren sektoreek eta Arrantza Politika Bateratuak izan behar dutela Ozeanoen aldeko itunaren eta etorkizuneko bere bide-orriaren “bizkarrezurra”. Era berean, arrantzak, politika bateratuaren xede izanik, zeregin erabakigarria du EBren ingurumen-helburuak eta helburu sozioekonomikoak betetzean eta Europako elikagaien segurtasunean”, zehaztu du Ixone Soroak.
Taldeak adostu dituen eta Europar Batasunera bidali dituen beste proposamen batzuek etorkizuneko Europako arrantza-politika bateratuan eraginkortasun, efizientzia eta proportzionaltasun hobea bermatzeko beharrezko gaiak planteatzen dituzte.
“Horretarako –azaldu du Ixone Soroak– Arrantza Politika Bateratuak legegintza-esparru malguagoa, sinpleagoa eta arlo sozialera bideratuagoa izan behar du, bai eta arrantzako eta akuikulturako sektore guztien modernizazioa bizkortzeko aurrekontu-esleipen anbiziotsuak ere, kostaldeko komunitate edo itsasoko produktuen balio-kateko enpresa bakar bat ere atzean gera ez dadin”.
“Arrantza-ahalmenaren definizio berria ere eman behar da. Itsasontziko motor nagusiaren potentzia-kilowattak eta ontziaren tamaina jada ez dira irizpide egokiak Gehieneko Errendimendu Jasangarriaren helburua lortzeko, bereziki “arrantza-kuoten mende” dauden arrantzalekuen kasuan”.
“Ontzien arrantza-ahalmena esleituta dituzten arrantza-kuotek mugatzen dute, eta harrapaketen ontzi barruko biltegiratze-bolumena irizpide errealistagoa izan liteke CO2 isurien murrizketa eta arrain-populazioen kudeaketa osasungarria bateratzeko”, erantsi du Eusko Jaurlaritzako Arrantzako zuzendariak.
Definizio berria
“Gainera, arrantza-ahalmenaren definizio berriak, ontzien tamainan baino gehiago biltegiratze-bolumenean oinarritzen denak, flota berritzea erraztu lezake, ontzian bizitzeko espazio gehiago jartzera bideratuta, eta horrek arrantza-ontzietako bizi-kalitatea, lan-baldintzak eta segurtasuna hobetzen lagundu lezake, eta, aldi berean, arantza-sektorean gazteak eta emakumeak sartzea ere sustatuko luke”, zehaztu du Soroak.
Bruselako bileran planteatutako beste gai batzuek gomendatzen dute “arrantza-ontzi berriak eskuratzeko finantza-laguntzarako indarrean dauden arauak berrikustea, hain zuzen ere Europar Batasuneko flota berritzea eta trantsizio energetikoa bizkortzeko eta ontzietako bizi-kalitatea, lan-baldintzak eta segurtasuna hobetzea eta belaunaldi-erreleboa bermatzeko, eta, aldi berean, estatu kideen, lanbide-heziketako eta -prestakuntzako erakundeen, arrantzaren eta akuikulturaren sektoreetako ordezkarien eta prestakuntza eta birziklatze profesionalaren arloan eskumenak dituzten eskualdeko eta tokiko agintari publikoen arteko koordinazio-mekanismo iraunkor bat ezartzea”.
“Laburbilduta –adierazi du Ixone Soroak–, Arrantza Politika Bateratu berriak oinarri sozioekonomikoaren hobekuntzak lehenetsi behar ditu. Ingurumen-jasangarritasunak erabakigarria izaten jarraitzen du, baina gero eta beharrezkoagoa da Arrantza Politika Bateratuak kostaldeko komunitateei eta arrantzaleen bizi-baliabideei hobeto lagundu ahal izango diela bermatzea”.
“Funtsezkoa da ingurumenaren babesa eta hazkunde sozioekonomikoa orekatzea epe luzera arrantza-antolamendu jasangarria lortzeko. Alde horretatik, arreta handiagoa eskaini behar zaie artisau-arrantzari eta banaketako tokiko sareei, ezinbestekoak baitira itsas eskualdeetako ekonomientzat eta ongizatearentzat”, erantsi du Soroak.
Elikadura-subiranotasuna
Europako Itsas Eskualde Periferikoen Komitearen bileran jorratutako beste gai bat “proteina urdin” baliotsuaren “elikadura-subiranotasuna” izan da. Arrantza Politika Bateratuak EBko elikagaiak hornitzen laguntzeko zeregin bakarra betetzen duela ulertzen da. EBko arrantzaleak, akuikulturako enpresak eta Europako arrantza-produktuak prozesatzen eta merkaturatzen dituzten enpresa guztiak babestu behar dira barruko eta kanpoko “mehatxuetatik”.
Alde horretatik, Itsas Eskualde Periferikoen Komitearen ustez, Europar Batasunak zeregin bakar hori babestu behar du arrantza- eta akuikultura-jardueren “prebalentzia” azpimarratuz. Horixe da, esate baterako, itsas eremuaren antolamenduaren esparruan arrantza-eremuetara sartzeko ezarritako gero eta muga zorrotzagoen kasua. Hori dela eta, Europar Batasunari aho batez eskatzen zaio eginkizun eraginkorragoa eta nabarmenagoa bete dezala EBko arrantzaleentzat eta itsasoko produktuen balio-kateko eragile ekonomikoentzat lehia-baldintza justuagoak eta ekitatiboagoak (level playing field) bermatzeko.
“Euskadik konpromisoa hartu du Arrantza Politika Bateratua berrikusteko proposamenak irekitako kontsulta-epea amaitu baino lehen aurkezteko, epe hori apirilaren 21ean amaituko baita “, nabarmendu du Ixone Soroak.
Europako Parlamentua
Ixone Soroak Europako Parlamentuko Arrantza Komitearen bileran ere parte hartu du Oihane Agirregoitia eurodiputatuarekin batera. “Bertan proposatu da gure arrantza-organizazioek EBren barruan elikagaien segurtasunari eta subiranotasunari balioa ematean betetzen duten zeregina aitortzea; EBtik kanpoko arrantzatik eta akuikulturatik datozen elikagaien inportazioen bolumen handia eta horiekiko mendekotasuna murrizteko helburua ezarri da (% 70era arte); eta EBtik kanpoko flotei eta ekoizleei estandarrak aplikatzea eskatu da, hau da elkarrekikotasuna exijentzietan eta eskakizunetan”.
“Europar Batasuneko Parlamentuaren egoitzan jorratu diren beste gai batzuk izan dira beharrezkoa dela gure arrantzalekuetatik datozen elikagaiak hobeto eta gehiago sustatzea; azken kontsumora begira etiketak eta trazabilitatea hobetzea; eta Boli Kostarekin arrantza jasangarrirako protokoloa berritzea, oso garrantzitsua baita Abidjango portutik aspalditik jarduten ari diren ur handitako euskal atunontzientzat”, azpimarratu du Soroak.
Soroaren ustez, “positiboa da akordioa 2025etik 2029ra arte luzatzea; izan ere, ez lioke euskal flotari bakarrik egingo mesede, baizik eta baita Boli Kostako bertako arrantza-komunitateen arrantza, ekonomia eta merkataritzaren ahalmenaren garapenari ere”.
